SORBALDAKO TENDINOPATIA. TRATAMENDU KIRURGIKOA. Noiz? Nola? Teknikak. Emaitzak. Indikazioak.

Birakatzaileen mahukatxoaren patologia baten aurrean lehendabizi tratamendu kontserbadore egoki bat hastea gomendatzen da. Ikerketa ezberdinek erakutsi digute pazienteen ia %50ek mina gutxitzen dutela, mugikortasuna hobetu eta pozik daudela emaitzekin. Salbuespen bakarra dago tratamendu kirurgikoa gomendatzeko hasieratik: haustura traumatikoa izan duen paziente gaztea funtzio galera inportantea edukiz gero.

Tratamendu kirurgikoa planteatu baino lehen oso garrantzitsua da pazientearen balorazio orokor bat egitea eta kontutan izatea: adina, behar funtzionalak, sintomen iraupena, mina, lesio mota eta ezintasun maila.

Hauek izango lirateke indikazio orokorrak:

1. Tendinitis kronikoa (sindrome subakromiala) tendoien hausturarik gabe:

• Min edo ahultasun inportantea (lana, kirol ekintzak edo eguneroko aktibitateak zailtzen dituena) eta tratamendu kontserbadore egoki baten aurrean hobekuntzarik ez (6-12 hilabete).

2. Tendoien haustura osoa:

• Haustura traumatiko akutua.
• Haustura kronikoetan tratamendu kontserbadorearen aurrean erantzunik ez dagoenean, batez ere tendoi bat baino gehiago apurtuta dagoenean, paziente gaztea bada, aktiboa eta etorkizunerako expektatiba handiekin.

Zirugia

Birakatzaileen mahukatxoaren zirugia irekia edo artroskopia bidezkoa izan daiteke. Badago bi moduen arteko erdiko bide bat “mini-open“ deitzen dena, zeinetan abordaje txikia egiten den eta artroskopiarekin batera egin ahal den.

 Sorbaldako artroskopiak azkenengo urtetan sekulako gorakada izan du eta nahiz eta hasieran bakarrik erabiltzen zen operazio errazak burutzeko, gaur egun ia edozein patologia konpondu daiteke. Teknika konplexua da eta urteetako esperientzia beharrezkoa da emaitza onak lortzeko, baina pazientearenganako erasoa askoz txikiagoa da eta zirugia irekiaren emaitzak berdindu edota hobetzen ditu. Sorbaldaren beste patologiarik dagoen ikusteko balio du ere.

Anestesia orokorra eta plexoaren blokeo baten laguntzarekin egiten den zirugia izaten da , “erdi-eserita“ edo alboz etzanda.

Zirugia hasi baino lehen hezur erreliebeak eta kamara eta instrumentala sartzeko erabiliko diren portalak margotzen dira

Teknikak

Tendinitis/ impingement subakromiala

Gaur egun erabili ohi den teknika akromioplastia artroskopikoa da.

Honen helburua akromion azpiko espazioa zabaltzea da, gehiegizko hezurra deseginez. Honekin batera akromion azpiko burtsa kentzen da eta batzutan ligamento korakoakromiala moztu daiteke.

Kasu batzutan klabikularen azpian, akromionarekin lotzen den puntuan, osteofito bat egon daiteke eta kendu ohi da. Era berean, artrosi akromioklabikularra badago, eta minaren jatorria dela uste badugu, klabikularen bukaera kendu ahal da (pausu honetarako inzisio txiki bat egin ohi da).

Tendinitis kaltzifikatua

Tratamendu kontserbadore baten ostean ,mina eta mugimenduen limitazioa gertatzen bada pazientearen eguneroko aktibitateetan, artroskopia bat proposatu ahal da. Kamara bidez lokalizatu behar da kaltzio depositoa eta kanpora atera. Batzutan tendoia apurtu daiteke hau egiterakoan, beraz aldi berean erreparatu beharko litzateke.

Bizeps-aren tendinopatia

Bizeps proximalaren tendoi luzea sorbaldaren artikulazio barrutik pasatzen da eta bere patologia sorbaldako minaren jatorria izan daiteke. Frekuenteena bere inflamazioa, haustura edota subluxazioa izaten da.

Adineko pazienteetan, tendoia moztu daiteke zuzenean (tenotomia) eta gazteetan moztu eta hezurrean finkatu (tenodesis).

Tendoien haustura partziala

Lesio hauen tratamendu egokia erabakitzea zaila gertatzen da.

Modu orokor batean, % 50eko lodiera baino gutxiagoko hausturetan deskonpresio subakromial artroskopikoa egiten da eta %50tik gorakoetan tendoiaren erreparazioa egiten da.

Tendoien haustura osoa

Haustura osoen sailkapen asko daude, tamaina, erretrakzio edo formaren araberakoak.

Normalean akromioplastia eta bursektomia batekin hasten da tendoiak ondo ikusteko eta leku gehiago uzteko. Garrantzitsua den beste pausu bat erreparatu behar diren tendoien erretrakzioa hobetzea da, hauek itsatsi egiten bait dira apurtu eta dego denbora pasa ahala.

Helburu nagusia, apurtu den tendoia bere jatorrira eramatea da (“foot-print”). Honetarako tendoia hari baten bidez hartzen da eta hezurrera lotzen da anklaje berezi batzuk erabiliz.

Era berean, tendoien haustura punto normalen bidez itxi daiteke irudian ikusten den moduan.

Lerro bakar bat edo bikoitza sortu daiteke hezurrean. Teorikoki bigarrenarekin biomekanika hobea eta anatomia “normalagoa” lortzen da.

Hurrengo bideoan ikus daiteke erreparazio sinple baten adibidea:

Tendoien haustura masiboa (erreparatu ezina)

Haustura hauetan erabili daitezkeen teknikak hurrengoak dira: ordezkari sintetikoak edo aloinjertoak, tendoien transferentziak (muskulu dorsal zabala adibidez), eta artikulazioaren artrosia agertzen denean alderantzizko protesia.

Emaitzak

Birakatzaileen mahukatxoaren hausturen erreparazioak %75 - 95 arteko emaitza onak lortu ditzake epe luzera. Emaitzak pazientearen adina, hausturaren tamainua (faktore inportanteena) eta hasierako funtzioaren araberakoak dira.

Artroskopia bidez lorturiko emaitzek berdindu edo hobetzen dituzte zirugia irekiaren emaitzak. Artroskopia bidez deltoides muskulua errespetatzen da eta hausturaren bi aldeak ikus daitezke. Errekuperazioa arinagoa da, operazio osteko min gutxiago sortzen du, eta konplikazio gutxiago dauzka. Desabantaila nagusia zailtasun teknikoa da.

Iker Uriarte.

Traumatologoa.

Bibliografia

• Hombro. Aplicación para Iphone y Android. Alberto Sánchez. http://artrohombro.blogspot.com.es/
• Lesiones en el hombro. Revista Trauma. Fundación Mapfre. Vol 23 Supl 1 2012.
• Tratamiento artroscópico de las lesiones del manguito de los rotadores. Técnicas quirúrgicas en ortopedia y traumatología (EMC).
• Síndrome subacromial. Manual del residente de COT. Tomo 1.
• Surgical treatment of the intact rotator cuff and repairable cuff defect: Arthroscopic and open techniques. Orthopaedic knowledge update. Shoulder and Elbow. AAOS.
• Stephen S. Burkhart, Ian K. Y. Lo. Arthroscopic rotator cuff repair. J am Acad Orthop Surg 2006; 14:333-346.